Yeşil bina olarak karşımıza çıkan ve son zamanlarda yaygınlaşan bu doğaya uyumlu yapılar; yapının yapılacağı alandan başlayarak, iklim koşullarına uygun, ihtiyacı kadar enerji tüketen, yenilenebilir kaynaklarına öncelik veren, doğal, atık üretmeyen malzemelerle inşa edilen, ekosisteme duyarlı, bütüncül yapılar olarak tarif edilebilir.
Enerji verimliliği, küresel ısınma ve enerji üretim kaynaklarının hızla azalması ile beraber tüm dünyanın büyük önem verdiği konulardan biri olmuştur. Kaynakları hızla tükenen dünyamızda ekosisteme nefes aldırabilmek için, doğaya saygılı ve dengesini değiştirmeyecek adımlar atmak zorundayız. Başta inşa ettiğimiz yapılar olmak üzere atılacak etkili adımlarla bu tehlikeyi biraz olsun azaltabiliriz. Enerji tüketiminde en büyük kullanıcı olarak binalar ve içinde yaşayan insanlar karşımıza çıkmaktadır. Ekosistemde yaşanan değişimler üzerine yeni arayışlara girmek zorunda kalan insan, yapı alanında yeni bir yapı çeşidi ortaya çıkardı.
Binaların ve onların oluşturduğu yerleşimlerin küresel ısınmanın başlıca sebebi olan sera gazı CO2 salınımının %40’lık bir oranından sorumlu. Sadece bu veriye göre bile yeşil binaların ekosistem imiz için ne kadar önemli olduğu ortaya çıkar. Yeşil binaların yaygınlaştırılması için başta devlet yetkilileri olmak üzere herkese büyük sorumluluklar düşmektedir. Kaldı ki bina ve yerleşim yerlerinin çevreye olan etkileri ürettikleri CO2 gazıyla da sınırlı değildir. Aynı zamanda binalar; toplam su kullanımının yaklaşık %12’si, atıkların %65’i ve en önemlisi elektrik tüketiminin de yaklaşık %71’in de sorumludurlar. Binalara ait olan bu verilerin büyüklüğü, binaların ve yerleşimlerin çevreye olan etkilerinin azaltılması ve aynı zamanda enerji tasarrufu için büyük bir potansiyelin olduğu anlamına gelir.
Yeşil binalar sadece küresel ısınma ile mücadeleye katkı sağlamaktadır. Aynı zaman da ülke ekonomilerine de olumlu şekilde katkı vermektedir. Yapılan araştırmalara göre Türkiye OECD ülkeleri içinde 1.000 USD GSMH başına 0,38 TEP ile en fazla enerji harcayan ülkedir. Türkiye’nin enerji ithalatı mevcut cari açık probleminin en büyük nedenidir. Dolayısıyla enerji tüketiminde sağlanacak olan verimlilik ile Türkiye’nin cari açığının azalmasına ve ekonomik göstergelere olumlu katkı sağlayacaktır.
Yeşil Binalarda enerji ve doğal kaynakların korunumu ilkesinin amacı, yapının tasarım ve uygulama aşamalarında yenilenemeyen kaynakların kullanımını azaltmak, kullanım aşamasında ise korunumu sağlamak şeklinde özetlenebilir. Burada sözü edilen korunması gerekli üç ana kaynak, enerji, su ve malzemedir
Yeşil bina için neler yapılabilir?
- Yağmur suyu toplama kanalları Çatıdan yağmur suyunun toplanması ve filtreden geçirip sulamada kullanılması
- Gri su geri kazanım sistemi Toplanan gri suyun basit arıtmadan sonra tuvalet rezervuarlarında ve temizlikte kullanılması
- Damla sulama sistemi Bahçe işlerinde sudan tasarruf edilmesi amacıyla damla sulama sistemi kullanılması
- Giydirme cephe Yazın sıcak havanın, kışın soğuk havanın etkisinin azaltılması için yalıtım sistemi tasarlanması
- Elektrikli yer döşeme Isınmada kullanılan fosil yakıtlardan vazgeçilerek elektrikli ısıtma sisteminin kullanılması
- Güneş kolektörü ile binaya sıcak su temini
- Doğal havalandırma
- Doğal havalandırma sistemi ile bina içi hava kalitesinin üst seviyede tutulmasının sağlanması
- Fotoselli armatürler Sudan tasarruf etmek amacıyla armatürlerin fotoselli olanları ile değiştirilmesi.
- Banyo, lavabo, mutfak ve rezervuarlarda ısı ve debi ayarlı armatürler kullanılması durumunda yılda %67’lere varan oranlarda su tasarrufu sağlayabilmektedir.
- Reflekte edilmemiş çift cam Zehirlilik oranı düşük malzemeler kullanılarak çift cam sistemiyle enerji tasarrufu sağlanması Gün ışığından faydalanma Konutun karanlıkta kalan bölümlerinin enerji harcanmadan gün ışığı ile aydınlatılması
Yeşil Binaların Faydaları
• Yeşil binalarda kullanılan su armatürleri sıradan binalardaki armatürlere kıyasla yüzde 50 ila yüzde 70 daha az su tüketiyor. Böylelikle, şebekeden veya diğer kaynaklardan kullanılan su miktarı önemli seviyede azaltılmış oluyor. Yeşil binalarda bahçe sulamasında damla sulama gibi verimli sistemler kullanılıyor. Böylelikle, sıradan binalardaki konvansiyonel sulama sistemlerine kıyasla yüzde 50 seviyelerinde su tasarrufu sağlanıyor.
• Yeşil binalar sıradan binalara kıyasla yüzde 25 ila yüzde 50 oranında daha az elektrik, doğal gaz veya diğer enerji kaynakları tüketiyorlar. Böylelikle, binanın enerji tüketimi ve masrafları önemli oranda azalıyor.
• Yeşil binalarda sıradan binalarda bulunmayan yenilenebilir enerji sistemleri bulunuyor. Güneşten veya rüzgârdan veya jeotermal enerjiden veya benzeri yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanarak tükettiği enerjinin bir bölümünü kendisi üretiyor. Böylelikle, tükettiği enerjinin bir kısmını bedavaya mal ediyor.
• Yeşil binaların sıradan olan binalara nazaran yeşil alanları daha fazladır ve peyzajında kullanılan bitkiler yerel iklime uygun ya da uyum sağlamış bitkilerdir. Böylelikle, mevsim yağmurları ile su ihtiyaçlarının büyük bir kısmını doğal olarak sağlıyorlar. İlave sulamaya çok az ihtiyaç duyarlar.
• Yeşil binalarda bina arsasına düşen yağmur suyu geri kazanılıp tekrar kullanılabiliyor. Lavabo, eviye, duş gibi giderlerinden elde edilen “gri su” arıtma sisteminden geçirilerek temiz su olarak geri kazanılıyor ve tuvaletlerde, pisuarlarda, bahçe sulama ve otomobil yıkamada kullanılıyor.
• Yeşil binalarda bulunan klima cihazları, buzdolapları, derin dondurucular gibi soğutma ekipmanların da kullanılan soğutucu akışkanlar (soğutma gazları) atmosferimizdeki ozon tabakası ile dosttur.
• Yeşil binaların sıradan binalara göre sera gazı salımları yüzde 25 ila yüzde 50 seviyesinde daha düşüktür. Böylelikle, yeşil binaların karbon ayak izi sıradan binalara göre çok daha küçüktür ve çevreye dosttur. Atmosferimizdeki sera gazları miktarının artmasına sebep olmaz ve küresel ısınmanın yarattığı etkileri asgari seviyeye çekmede yardımcı olur.
• Ayrıca, standartların üzerinde taze hava ve insan sağlığına zararlı olmayan boya, yapıştırıcı, dolgu malzemeleri sayesinde sağlıklı ve hastalık risklerini asgariye indiren yaşam alanları sağlıyor. Günışığından faydalanılması sayesinde yüksek seviyede ferahlık duygusu ve psikolojik fayda, konfor standartlarına uygun ısıtma ve soğutma yapılması sayesinde tam konfor seviyesinde sıcaklığa sahip yaşam alanları gibi artıları da bulunuyor.
Dünya genelinde yeşil bina yapımını ve kullanımını teşvik eden ve bu yapıları denetleyen konseyler mevcut. Bu konseyler yeşil bina olarak inşa edilen yapılara “yeşil bina etiketi” verilerek, bu yapıların yaygınlaşmasını ve tercih edilmesini desteklemektedir. Ayrıca etiketler sayesinde bir binanın birtakım standartları çerçevesinde enerji verimliliği alanında tescil edilebilir.
